Çimento Kimyasal Katkıları
Kimyasal katkılar çimento üretim prosesini veya çimentonun özelliklerini iyileştirmek ve geliştirmek için eklenen malzemeler/bileşenlerdir.
Örnek olarak öğütme kolaylaştırıcı kimyasal katkılar, performans geliştirici öğütme kimyasalları, fonksiyon geliştirici öğütme kimyasal katkılar verilebilir. Suda çözünebilir kromu bağlayıcı kimyasallar fonksiyon geliştirici kimyasallar arasındadır.
Çimento içerisinde suda çözünen krom, kromhekzavalan veya krom (VI) olarak da isimlendirilir. Çimento içerisindeki suda çözünebilir krom klinkerin hammaddeleri ve üretim şartlarına bağlı olarak krom içeriği genelde 2-50 ppm arasında değişir. Krom (VI) çok hızlı okside olabildiğinden insan derisi üzerinde sulu karışımlarda hızlı olarak çözülebilmekte ve deriye direk temas ederek alerjik egzamaya sebep olabilmektedir. Elleçlenecek çimentolar içerisindeki Krom (VI) içeriği Avrupa Topluluğu REACH (Regisration, Evaluation, Authorization, Restriction of Chemicals; Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik) regülasyonu kapsamında 2 ppm’in altında olması istenir. Krom (VI)’nın çimento içerisinde bağlı kalmasını sağlamak için demir sülfat, antioman oksit ve kalay sülfat türü inorganik maddeler çimentoya eklenir. Bu kimyasallar çimento içerisindeki serbest krom (VI) tanelerini bağlayarak reaksiyon hızlarını düşürürler. Reaksiyon çift taraflı olduğundan sıcaklık ve neme bağlı olarak bağlanan krom (VI) taneleri tekrardan serbest hallerine geri dönerler. Bu nedenle bu kimyasalları etki süreleri çimento ambalajları üzerinde belirtilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Öğütme yardımcı kimyasal kullanımı ile birlikte öğütmede harcanan enerji (kWh/ton çimento) azalır. Öğütme kapasitesi artarken değirmenin çalışma saati düşer dolayısı ile bakım maliyetlerinde azalma olur. Çimentonun taşınması, stoklanması ve paketlenmesi kolaylaşır. Ayrıca öğütme yardımcı kimyasalın tüm etkilerini tespit etmek uzun süreli testleri gerektirmektedir. Öğütme yardımcı kimyasalların öğütmeye olan etkileri en hızlı şekilde verileri ile birlikte tespit edilir. Test boyunca çalışma koşullarının stabil olması sağlanmalıdır.
Mevcut işletme verileri (değirmen akımı, elevator akımı, besleme tonajları, geri dönüş tonajı, değirmen doluluk oranları v.b.) tüm test boyunca en az saatlik kayıt edilmeli, enerji tüketim verileri sayaçlardan alınmalıdır. Normal çalışma şartlarının tespiti için en az 6 saatlik stabil çalışma koşulu sağlandıktan sonra test edilecek öğütme yardımcı kimyasalı beslenmeye başlanmalıdır. Kimyasalın etkisi ilk iki saatten sonra daha net olarak görülmeye başlanır. Sürekli olarak stabil çalışma koşulları sağlandığı altı saatlik dönem öğütme yardımcı kimyasalın verilerinin karşılaştırmasını yapılacağı dönemdir. Kimyasal besleme öncesi ve sonrası 6’ar saatlik dönemlerin işletme verileri ve çimento test sonuçları bir tablo yapılarak karşılaştırılarak farklar net olarak görülür.
Tüm çalışma boyunca stabil işletme şartlarının sağlanması karşılaştırma için esastır. Değişken koşullarda ve sekiz saatten daha kısa sürede yapılan testler yanlış sonuçlara sebep olacaktır.
